Türkiye kendi iç problemleriyle boğuşurken dünyanın gözü kulağı Çin‘de. Çünkü ülkede yaşanan gelişmeler, yeni bir ekonomik krizin patlak verebileceğini gözler önüne seriyor. Bunun nedeni ise 300 milyar dolarlık borca sahip olan, yani sadece bir şirketken Yunanistan kadar borç yapan Evergrande isimli bir şirket. Gelin daima birlikte, global piyasalarda kaygıya yol açan, Çin’in tarihinin en büyük bankacılık kriziyle karşı karşıya kaldığını düşündüren gelişmelere yakından bakalım.

Evergrande, Çin’in en büyük gayrimenkul şirketlerinden bir tanesiydi. Şirketin elinde, halihazırda satışa açık olan 1,4 milyon adet konut ve ticari alan bulunuyor. Lakin şirket, elindeki stokları bir türlü eritemiyor. Elbette bu süreçte devasa borçlanmalar yapmak durumunda kalan şirketin 23 Eylül’de de tahvil faizi geri ödemesi yapması gerekiyor lakin görünen o ki bu ödeme yapılamayacak. Böylesi bir durum, global piyasaları derinden etkileyecek üzere görünüyor.

Herkes huzursuz

Evergrande’nin, tabiri caizse Çin’de uçan kuşa borcu var. Bu durum, şirketin pay senedi kıymetlerine de direkt yansıyor. Hong Kong borsasında süreç gören şirket, güne sert bir düşüşle başladı. Gün boyunca da bedel kaybetmeye devam eden şirketin payları, yüzde 19 kadar düştü. Bölüm kaynakları, şirketin iflas bayrağını çekeceğini düşünürken, yaşanan olaylar dünya üzerindeki tüm yatırımcıları endişelendiriyor. Bu bağlamda Çin borsalarının yanı sıra Avrupa borsaları ile BİST 100’de de geri çekilmeler mevcut. Ayrıyeten kripto para piyasaları da tedirginlikten ötürü sallanmaya başlamış durumdalar.

Çin hükümeti, Evergrande olayına ait bir açıklamada bulunmadı. Fakat hükümet, cuma günü piyasalara 14 milyar dolarlık nakit sürdü. İşin değişik tarafı, bu da Çin piyasasını hiçbir formda etkilemedi. Kesim üyeleri, her mevzuda etkin olan hükümetin Evergrande konusunda sessizliğe bürünmesine mana veremezken, Çin Emlak Araştırma Müdürü Philip Tse tarafından yapılan açıklamalarda “Yatırımcılar bugünlerde yüksek borca sahip şirketler konusunda kaygılı olabilir ve değerlemelere fazla bakmayabilir. Hükümet Evergrande konusunda açık bir işaret vermez ya da gayrimenkul bölümüne ait kısıtlamalarını gevşetmezse düşüş daha da sürecek.” tabirlerine yer verildi.

Evergrande iflas ederse ne olacak?

Ekonomistler, tüm bilgileri “güçlü iflas” gösteren Evergrande’nin bekleneni yapması, yani iflas vermesi durumunda bunun bir domino tesiri yapacağını düşünüyorlar. Yani evvel Asya piyasaları sonra da dünya genelindeki tüm borsalar, yaşanan durumdan olumsuz bir halde etkilenecek. Kritik durumda olan tüm şirketlerin iflas tehlikesiyle müsabakası ve kurların alt üst olması, ekonomistlerin beklentileri ortasında yer alıyor.

Elbette bu durum, esasen çok kırılgan olan Türkiye iktisadını de derinden etkileyecek üzere görünüyor. Lakin neler yaşanabileceğini konuşmak için şimdi erken. Evergrande’nin 23 Eylül’de yapması gereken ödemeyle ilgili nasıl bir adım atacağı, her şeyin belirleyicisi olacak…