Yeniliklerden ilk siz haberdar olun.
Bildirimlere izin vererek sitemizdeki en yeni gelişmelerden ilk siz haberdar olun.
Bildirimlere izin vererek sitemizdeki en yeni gelişmelerden ilk siz haberdar olun.
Gelişmelerden uzak kalmayın
Turkuvaz Medya Grubu’nun düzenlemiş olduğu ‘Türkiye Yüzyılı Zirvesi & Para Sohbetleri’ dünyadaki gelişmelerle beraber önemi gitgide daha da artan Türkiye’nin enerji gündemiyle devam etti. Zirveye video mesajla katılan T.C. Enerji ve Doğal Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, Türkiye ve dünyadaki enerji politikalarıyla ilgili mühim açıklamalarda bulunmuş oldu. İşte ayrıntılar… T.C. Enerji ve Doğal Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez: “Gaz […]
Turkuvaz Medya Grubu’nun düzenlemiş olduğu ‘Türkiye Yüzyılı Zirvesi & Para Sohbetleri’ dünyadaki gelişmelerle beraber önemi gitgide daha da artan Türkiye’nin enerji gündemiyle devam etti. Zirveye video mesajla katılan T.C. Enerji ve Doğal Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, Türkiye ve dünyadaki enerji politikalarıyla ilgili mühim açıklamalarda bulunmuş oldu. İşte ayrıntılar…
Zirveye, Cenup Gaz Koridoru 9’uncu Danışma Kurulu Toplantısı için bulunmuş olduğu Azerbaycan’ın Başkenti Bakü’den katılan Bakan Dönmez konuşmasına, Türkiye’nin gaz tecim merkezi olma yolunda mühim adımlar attığının altını çizerek başladı. Son bir yılda hem kaynak hem de tüketici tarafında 15 ülkeyi ziyaret ettiklerini hatırlatan Dönmez, konuşmasına şu sözlerle devam etti:
“Ziyaret ettiğimiz ülkelerden bazıları Azerbaycan, Cezayir, Katar ve Nijerya benzer biçimde daha ilkin gaz ticareti yaptığımız ülkelerdi. Bu ülkelerle kapasite artırımı mevzusunda müzakereler devam ediyor. Öteki taraftan Umman ve Birleşik Arap Emirlikleri benzer biçimde daha ilkin gaz ticareti yapmadığımız ülkelerle de tecim başlatmak için müzakereler devam ediyor.”
Bakan Varank, girişimcilik ekosisteminin önünü açmaya devam edeceklerini ve Türkiye yüzyılını girişimcilik yüzyılı yapacaklarını söylemiş oldu.
TANAP’ın kapasitesinin iki katına çıkması için Azerbaycan’la mutabakata varıldığını söyleyen Dönmez, “Bulgaristan’a 13 yıl süresince senelik 1,5 milyar metreküp gaz tedarik edeceğimiz bir anlaşmaya da imza attık. Bunun yanı sıra Romanya, Moldova, Şimal Makedonya ve Macaristan’la da görüşmelerimiz devam ediyor. Pazartesi günü Umman ile 10 yıl süreli, senelik 1,4 milyar metreküp gaz tedariki için BOTAŞ’la Umman gaz şirketi içinde bir antak kalma imzalandı.
Bu anlaşmalar yalnız gerekseme için değil, ihracat fırsatları da dikkate alınarak yapılıyor. Hedefimiz açık ve net. Oldukça sayıda kaynak ülkenin buluşmuş olduğu oldukça taraflı ve oldukça kontratlı alım satımların yapıldığı, gazın depolandığı, talep ve ihtiyaçlara gore en uygun şekilde dağıtıldığı ve referans fiyatın oluştuğu bir merkez haline gelmek istiyoruz. İşlevsel bir gaz tecim merkezi olmak için fiziki altyapıya, gelişmiş bir giriş çıkış sistemine, gaz borsasına, dengeleme sistemine ve depolama altyapısına sahibiz” dedi.
Bugün yedi internasyonal doğalgaz boru hattı, üçü yüzer depolama ve gazlaştırma ünitesi (FSRU) olmak suretiyle, beş LNG ithalat tesisi, iki yeraltı depolama tesisi, iki üretim noktası ve iki ihracat noktasına haiz bir ülke olduğumuzu belirten Bakan Dönmez, “Kısa sürede Karadeniz gazı da bu sisteme eklenecek. Doğu Akdeniz, Ortadoğu, Karadeniz ve Orta Asya bölgesindeki kaynakların Türkiye’deki gaz tecim merkezinde bir araya gelmesi için çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Hazar ve Balkan coğrafyalarını bir araya getiren Cenup Gaz Koridoru’nda da bu yöndeki hedeflerimizi güçlendirecek yeni adımlar atmayı planlıyoruz” diye konuştu.
Enerji diplomasimizin en mühim adımlarından birinin de 14-15 Şubat’ta düzenlenecek İstanbul Gas Summit olacağını ifade eden Dönmez, şöyleki konuştu: “Zirveye Akdeniz, Balkanlar, Ortadoğu, Orta Asya, Şimal Afrika ve Uzakdoğu’dan enerji bakanları, kamu ve hususi sektörün üst düzey temsilcileriyle internasyonal enerji örgütlerinin temsilcilerini çağrı ettik.
Küresel ölçekte yaşanmış olan gelişmelerin enerji sektörüne etkilerini, arz ve talep dengesinde yaşanmış olan güncel gelişimleri, internasyonal tutarları ve küresel arz güvenliğini de ele alacağız. İstanbul Gas Summit üretici ve tüketici ülkelerin görüş alışverişinde bulunacağı, yeni iş birliği fırsatlarının değerlendirileceği, en önemlisi de ülkeler arasındaki diyalog ortamını canlandıracak mühim bir platform olacak. Küresel krizleri bir ülkenin tek başına çözmesi mümkün değildir, iş birliğine her zamankinden daha çok gerekseme vardır. Zirveyle İstanbul, enerjinin de yeni küresel merkezi olarak dünya gündeminde yerini alacak.”
Üçüncü FSRU gemisinin yedi gün içinde Türkiye’de olacağını söyleyen Dönmez, enerjide gündemin bu aralar fazlaca yoğun bulunduğunu dile getirerek, şöyleki devam etti: “Yurtdışında LNG yüklemesi tamamlandı ve Türkiye’ye doğru yola çıkıyor. İnşallah Sayın Cumhurbaşkanımızın teşrifleriyle tesisimizi devreye alacağız. Saros FSRU günlük 28 milyon metreküpe kadar gazı şebekeye aktarabilecek bir hacme haiz. Endüstri, enerji üretim ve hane tüketiminin en yoğun olduğu Marmara Bölgesi’ne yeni bir giriş noktası daha kazandırmış olacağız.
Öte taraftan Balkanlar başta olmak suretiyle enerji gaz ticareti için de elimizi güçlendirmiş olacak. Saros’a demirleyecek yeni gemimizi hem de LNG kargo taşıması için de kullanmayı hedefliyoruz. Böylece yalnız boru hatlarıyla değil LNG taşımacılığı ile de daha yoğun bir gaz ticareti gerçekleştireceğiz. Saros FSRU hem de son zamanlarda büyük bir ivme kazanan yerlileştirme projelerimizden de birisi oldu. Saros’ta terminal inşaatında yüzde 73 oranında yerli araç-gereç kullandık. Ek olarak BOTAŞ, çevrenin ve naturel canlı yaşamın korunması için geliştirdiği projelerle dünya çapındaki en mühim sürdürülebilirlik ödüllerinden kabul edilen Yeşil Elma ödülünün de sahibi oldu.”
Bu ay devreye alınacak olan yerli bor karbür tesisinin, borda teknoloji odaklı başlatılan dönüşümün ilk çıktısı olacağını ifade eden Bakan Dönmez, “Senelik bin ton kapasiteli tesisimizle başta ulusal müdafa olmak suretiyle aşınmaya dayanıklı makine parçalarının üretiminde artık yerli bor karbür ürünleri kullanmaya başlayacağız. Bu yıl içinde borla ilgili iki mühim adım daha atacağız. Bunlardan ilki geçtiğimiz yıl Bandırma’da temelini attığımız ferrobor tesisimizin açılışı olacak.
Bir diğeri de pilot tesiste üretimine başladığımız lityum ile ilgili. Orada şimdi bir ileri aşamaya geçiyoruz. Şubat ayı sonlarına doğru tam kapasite çalışacak lityum tesisimizin de temelini atmaya başlayacağız” dedi. Madencilik alanındaki bir öteki mühim yatırımın da ender toprak elementleri alanında olacağını belirten Dönmez, sözlerini şöyleki tamamladı: “Beylikova’da keşfettiğimiz dünyanın en büyük ikinci ender toprak elementleri sahası cevher bakımından hamdolsun oldukça varlıklı.
Periyodik cetvelde yer edinen 17 ender toprak elementinin minimum 7-8’ini bu sahada keşfettik, şubat ayının sonunda bu cevherleri işleyecek pilot tesisimizin açılışını yapmayı hedefliyoruz. Buradan elde edeceğimiz parametrelerle de tam kapasiteyle yılda 570 bin ton ender toprak elementi işleyeceğimiz tesisimizin temelini atacağız. Madencilikte teknoloji ve Ar-Ge odaklı stratejimizle ileri teknoloji ürünlerinin üretiminde gereksinim duyulan uç ürünleri üreten, geliştiren ve ihraç eden bir ülke olacağız. Böylece havacılıktan telekomünikasyona, sağlıktan uzay çalışmalarına kadar pek oldukça alanda ileri teknoloji ürünlerdeki yerlilik oranımızı da artırmış olacağız.”
Zirve sonrasında ‘Yeni Yüzyılın Enerjisi’ paneliyle devam etti. Sabah Gazetesi Iktisat Müdürü ve Köşe Yazarı Istek Güngör’ün moderatörlüğünde Türkiye Nükleer Enerji A.Ş (TÜNAŞ) CEO’su Necati Yamaç, TPAO Genel Müdür Yardımcısı Ahmet Türksoy, EnerjiSA CEO’su Murat Pınar, GDZ Elektrik Dağıtım Genel Müdürü Uğur Yüksel, RHG Enerji Genel Müdürü Alpay Beyla ve Botaş Doğalgaz Alım ve İhracat Daire Başkan Yardımcısı Yunus Emre İcik, enerji gündemine ilişkin görüşlerini paylaştı.
TÜNAŞ CEO’su Necati Yamaç, Türkiye’nin 1955 yılı itibarıyla başlamış olan nükleer enerji serüvenini söyledi. Türkiye’nin nükleer enerji serüveninin araştırma reaktörü kurulmasıyla başladığını ve 1977’den itibaren 2010’a kadar nükleer santral ihaleleriyle ilgili 33 yıl geçtiğini belirten Yamaç, “2010 senesinde Akkuyu ile ilgili antak kalma imzalanıyor, ilk proje gerçekleşmeye başlıyor. 2013’te Sinop’ta Japonya ile antak kalma imzalanıyor. 2018’de Akkuyu’nun ilk ünitesinin temeli, 2020’de de ikincinin temeli atıldı. 2023 senesinde ilk ünitenin şebekeye bağlanması hedefleniyor” dedi.
İptal edilen nükleer santral ihalelerinin süreçlerinden de bahseden Yamaç, şöyleki konuştu: “Nükleer santraller benzer biçimde büyük mega projeler için siyasal istikrar oldukça mühim. Dünyada 6 ülkede 64 nükleer santral var. Akkuyu’da 4 birim kurulacak, santral işletme ömrü 60 yıl. İlk 15 yıl için alım garantisi verdik. Sonraki yıllarda kârdan yüzde 20 Gömü’ye verilecek. Averaj 20 milyar dolarlık bir maliyetten bahsediyoruz. Dört birim işletmeye girdiğinde senelik 35 milyar kw saat elektrik üretecek. Akkuyu, İstanbul’un elektrik ihtiyacının tamamını, ülkemizin de yüzde 10’unu karşılayacak. Senelik 7 milyar metreküp, 60 yılda 420 milyar metreküp daha azca doğalgaz ithal edeceğiz. Akkuyu’da 60 yıl 3.500 şahıs çalışacak.”
TPAO Genel Müdür Yardımcısı Ahmet Türksoy ise Türkiye’nin enerjideki problemininin dışa bağımlılık oranlarında ortaya çıktığını belirterek, “Petrolde yüzde 92, doğalgazda yüzde 99, toplamda yüzde 96 dışa bağımlıyız. Enerji faturamız 2021 senesinde 50 milyar dolardı. 2022 senesinde 96 milyar dolar oldu” dedi. Türksoy, şöyleki devam etti: “Peki ne yapmak gerekiyordu? Yılda averaj 600 milyar dolarlık arama sektörü… Bu yatırımların karşılığında dünyada keşifler oluyor. 2021 senesinde meydana getirilen keşiflerin yüzde 77’si denizlerdeydi. 2022 senesinde yüzde 90’ı denizlerde.
Son 15 yılda yüzde 79. Kısaca üç tarafı denizlerle çevrili devletimizde bizim denizlerde petrol araması yapmamız gerektiği oldukça net ortada. Yoğun yatırım gerektiren bir sektör. Norveç bugün petrol -doğalgaz zengini olarak biliniyor. İlk keşfi 34’üncü kuyuda yaptılar. Israr ederek yatırım hayata geçirmeye devam ettiler. Dolayısıyla ısrar eden olmak gerekiyor. Bu tarz şeyleri yerli imkanlarımızla yapmamız gerekiyordu. Denizlerde kendi imkanlarımızla ısrarlı şekilde yatırımlarımızı yapmalıydık.
2017 senesinde bu strateji ortaya kondu. Bu doğrultuda adımlar atılmaya başlandı burada oyun değiştirici hamle kesinlikle sondaj gemilerinin satın alınmasıdır. Şu anda TPAO dört sondaj gemisi, iki tane araştırma gemisi, 12 tane destek gemisi olmak suretiyle toplam 19 gemiyi işletiyor. 5 yılda toplamda 6,8 milyar dolar yatırım yaptık ve bunun 5,2 milyar doları denizlere yapılmış oldu.
Sakarya keşfi devletin aklı ile küresel bir başarıdır. Sakarya keşfi 2020 senesinde dünyanın en büyük ikinci keşfi oldu. Yetmedi 2021 senesinde Amasra keşfimiz gene o senenin en büyük ikinci keşfi olarak tarihe geçti. 2022 senesinde Çaycuma keşfimiz dünyanın en büyük dördüncü keşfi oldu. Mart sonunda hedeflediğimiz benzer biçimde gaz karaya gelecek. Şebekeye vereceğiz ve halkımıza sunacağız. Sondajlarımız devam ediyor.”
EnerjiSA CEO’su Murat Pınar da Türkiye’de enerji dışa bağımlılığın son 5 yıla baktığımızda kabaca 200 milyar dolar bulunduğunu kaydetti. Pınar, “Enerji bağımlılığını çözebilirsek ki 2035 enerji fiil planını takdirle karşılıyorum. Yenilenebilir enerji ile bunlardan kurtulacağız ve pozitif ayrışan ülke olacağız” ifadelerini kullandı. “Verimlilik dünyada en ucuz enerji yatırımı” diyen Murat Pınar, şöyleki devam etti: “Yenilenebilir enerji dönüşümünü sağlamamız lazım.
Enerjiyi en fazla etkileyen üç unsur: Enerji arzını kaybetmeyeceksiniz, enerji devamlı olacak. Maliyeti düşük olacak. Yenilebilir kaynaklara bakacaksınız. Enerjide üçünün de sağlanamadığı dönemlerden geçtik. 2050’ye kadar bir plan var, fakat bugün o kaynakların bir kısmının yerlerinin değiştiğini görüyoruz.”
24 yenilenebilir enerji santralleri olduğuna dikkat çeken GDZ Elektrik Dağıtım Genel Müdürü Uğur Yüksel ise, “2023’te tüm sektör 80 milyara yakın yatırım gerçekleştirecek. Ikimiz de 18 milyarlık kısmını bölgelerimizde gerçekleştireceğiz” diye konuştu. Pandemiyle oyunun tekrardan kurulduğunu vurgulayan Yüksel, şöyleki devam etti:
“Birinci önceliğimiz karbon sıfır üstünden gidiyorken, şu an tedarik sürekliliği birinci öncelik oldu. Almanya kömür santrallerini yine açma gereği duydu. Nükleeri yine yatırım portföyüne koydu. Dijitalleşme anlamında dağıtım şirketleri özelinde bu süreçlere katkı sağlamak suretiyle gelişmeler oldu. Dışa bağımlı kullandığımız pek oldukça yazılımın yerli üretilmesi amacıyla ortak Ar-Ge projelerine yönlendirildik. Dağıtım şirketleri olarak bir araya geliyoruz ve yazılımda ortak projeler yürütüyoruz.”
“Bilhassa siber tehdide açık bir alan olması sebebiyle oldukça tehlikeli sonuç bulunduğunu düşünüyorum. Yazılımda dışa bağımlı olmamak bu tehlikeyi ortadan kaldıracak. Gediz Bölgesi’nde ayda 200’ün üstünde yeni lisanssız üretim tesisi başvurusu alıp değerlendiriyoruz. Çatılar oldukça süratli yaygınlaşıyor. GES ve RES’ler artacak. Depolama teknolojilerine oldukça ciddi yatırım yapacağız.” Yüksel, elektrik faturalarına yönelik olarak “Dünyada da oldukça artış var. 4-5 katı fiyat artışları oldu. Asgari ücret içinde elektrik payına bakınca Türkiye hâlâ oldukça ciddi sübvanse ediyor” dedi.
RHG Enerji Genel Müdürü Alpay Beyla, “Bünyemizde enerji yoğun olmasa da kaynak yoğun. Endüstriyel faaliyetlerimiz var. Bunların dekarbonizasyonu için de emek harcamalar içerisindeyiz. Lisanslı santrallerle elde ettiğimiz birikimi orada kullanıyoruz ve onların karbonsuzlaşma öyküsünü birlikte yazıyoruz” dedi. Beyla, şu detayları paylaştı: “AB artık karbonu dünya için istemiyor.
Bunu ticari harp unsuru olarak önümüze koyuyor. Bu oldukça büyük bir fırsat. Biz AB’nin yanı başındayız. Yeşil bir duvar örülüyor ve biz bu duvarı aşabiliriz. Ulusal enerji planımız da oldukça net ve uygulanabilir. Bu da bizim için oldukça büyük itici güç. Fakat en mühim unsur finansman. Biz son 6 aydır yönetim kurulumuzun gösterdiği yolda sürdürülebilir finansmana, yeşil bono ihracı noktasında çalışmalarımızın yüzde 70’ini tamamladık. Şu an ciddi bir kredi derecelendirme sürecinden geçiyoruz.”
Botaş Doğalgaz Alım ve İhracat Daire Başkan Yardımcısı Yunus Emre İcik, “1987 yılının ilk kışı, mart ayında 15 gün üst üste okullar dinlence oluyor. Bu yüzyılın en soğuk kışı gerçekleşiyor. Böylesine soğuk kış süreci doğalgazın da Türkiye’de başlangıç dönemine denk geliyor.
Haziranda ilk gaz Türkiye’ye geliyor. Sonrasındaki süreçte artık 35 yaşına gelmiş sektörümüz enerji tecim merkezi olacak şekilde bir olgunluğa erişiyor” dedi. Saros’taki FSRU terminalinin Botaş’ın en güncel mevzularından biri bulunduğunu belirten İcik, “Kısa sürede açılışını yapacağız. Karadeniz gazı bağlantısı için ise Botaş olarak 48 inçlik boru hattı yaptık.
Mart ayı sonunda hizmet verecek pozisyonda” diye konuştu. Doğalgaz taşıma kapasitelerine değinen İcik, şu detayları paylaştı: “Boru hattı günlük 160 milyon metreküp seviyesinde. Karadeniz gazıyla beraber artı 10 milyon olacak. Önümüzdeki dönemde ortalama 200 milyon metreküp seviyelerine gelecek. LNG kapasitesi mevcut durumda 133 milyon metreküp seviyesinde. Saros’a gelecek gemiyle 160 milyon olacak. Değişik kaynaklardan gaz tedarikinde bulunduk. Rusya, Azerbaycan, İran, Cezayir. Bunun haricinde pazartesi Umman’daydık. Senelik 1 milyon tonluk LNG anlaşması imzaladık. Ülkemiz doğalgaz tecim merkezi olma seviyesine geldi.”
Kaynak: shiftdelete.net
